موازین انسان‌گرایانه: گرانیگاهِ نسبی‌گراییِ فایرابند

Authors

  • غلامحسین مقدم حیدری ستادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
  • محسن خادمی کارشناس ارشد فلسفۀ علم، دانشگاه صنعتی امیرکبیر
Abstract:

نسبی­گرایان قائلند که هیچ معیار مطلقِ عینیِ جهان­شمولی وجود ندارد و بنابراین، همة داوری­ها زمینه‌محورند. از­این­رو، تمام امور ـ‌‌ از امور مربوط به زیبایی­شناسی گرفته تا معارف بشری و حتی اصول اخلاقی­‌ ـ نسبی­اند؛ یعنی، در نسبت با زمان، مکان و فرهنگی خاص معنا می­یابند. ازاین­رو، هر فردی/ سنتی هر کاری انجام دهد، بنا به بسترِ فرهنگی - اجتماعیِ خاصی که در آن قرار دارد، صائب و محِقّ است. پُلفایرابند، فیلسوف نسبی­گرای اتریشی­آمریکایی، نخست میان دو نوع نسبی­گرایی تمییز نمی­نهد: نسبی­گرایی سیاسی و فلسفی. ما در این مقاله با تمرکز بر نسبی­گرایی سیاسی فایرابند نشان می­دهیم که نسبی­گراییمدِّ نظر او ابداً تساوی­گرایی نیست، بلکه ملاحظات انسان­گرایانه­ مرکزِ ثقل نسبی­گرایی او است. در پرتو همین ملاحظات است که او پلورالیسم، دموکراتیسم و آنارشیسم نظری را بر دیگر مکاتبِ رقیب ترجیح می‌دهد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

موازین انسان گرایانه: گرانیگاهِ نسبی گراییِ فایرابند

نسبی­گرایان قائلند که هیچ معیار مطلقِ عینیِ جهان­شمولی وجود ندارد و بنابراین، همة داوری­ها زمینه محورند. از­این­رو، تمام امور ـ از امور مربوط به زیبایی­شناسی گرفته تا معارف بشری و حتی اصول اخلاقی­ ـ نسبی­اند؛ یعنی، در نسبت با زمان، مکان و فرهنگی خاص معنا می­یابند. ازاین­رو، هر فردی/ سنتی هر کاری انجام دهد، بنا به بسترِ فرهنگی - اجتماعیِ خاصی که در آن قرار دارد، صائب و محِقّ است. پُلفایرابند، فیلسوف نس...

full text

سرچشمه‌های معرفت‌شناسی آنارشیستی فایرابند

این مقاله از سه بخش تشکیل شده است. در بخش نخست، نظریه آنارشیستی فایرابند درباره معرفت به اجمال معرفی می­شود. در این بخش توضیح داده می­شود که چرا او مخالف پوزیتیویزم منطقی و فلسفة علمِ پوپر، لاکاتوش و حتی کوهن است و معتقد است که علم از سایر سنت­های شناختی برتر نیست. فایرابند تأکید می­کند تنها اصل ابدی که می­توانیم از فعالیت واقعی علم استخراج کنیم این است: "هر چیزی امکان­پذیر است". در بخش نخست، تم...

full text

روش شناسی فایرابند

«نقد روش» یکی از مهم‌ترین نقدهای فایرابند بر عقلانیت علمی است. فایرابند برای این ادعایش که هیچ یک از روش‌شناسی‌هایی که تا کنون برای علم مطرح شده موفق نبوده اند، با استمداد از مطالعات تاریخی برهان‌های توانمندی ارائه می‌کند. اما تأمل در براهین او علیه روش شناسی های معاصر نشانگر آن است که خود او از نوع ویژه‌ای از روش‌های برهانی، یعنی برهان خلف، استفاده می‌کند. ما در بخش نخست این مقاله سعی می‌کنیم ...

full text

روش شناسی فایرابند

«نقد روش» یکی از مهم ترین نقدهای فایرابند بر عقلانیت علمی است. فایرابند برای این ادعایش که هیچ یک از روش شناسی هایی که تا کنون برای علم مطرح شده موفق نبوده اند، با استمداد از مطالعات تاریخی برهان های توانمندی ارائه می کند. اما تأمل در براهین او علیه روش شناسی های معاصر نشانگر آن است که خود او از نوع ویژه ای از روش های برهانی، یعنی برهان خلف، استفاده می کند. ما در بخش نخست این مقاله سعی می کنیم ...

full text

طراحی الگوی یکپارچه خودشکوفایی مبتنی بر نظریات انسانگرایانه

Purpose: The purpose of this study was to develop an integrated model of self-actualization based on humanistic theories to resolve problems in previous classifications. Method: The research method is qualitative thematic analysis with the statistical population of humanistic psychology texts including "Motivation and Personality", "The Farther Reaches of Human Nature", "Religions, Values ​​and...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 20  issue 80

pages  141- 158

publication date 2014-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023